Śledzenie zmian w Themie jest fascynujące, gdyż odzwierciedla aktualne przemiany i trendy społeczne. Patrząc na to, jakie kategorie zostały dodane, możemy sobie uświadomić, co współcześnie interesuje czytelników. Podejrzeć, na jakie nowe tematy znajdziemy publikacje w księgarniach w krajach Europy Zachodniej i USA. Warto przy okazji zauważyć, że to te kraje najaktywniej pracują nad aktualnością Themy.

Thema jest czuła na nowe trendy!

Skalę zmian i ich wagę najłatwiej zrozumieć na przykładach z różnych dziedzin. W najnowszej wersji Themy pojawiają się takie pojęcia jak blockchain i NFT. Można je wybrać zarówno w kategorii Informatyka UNKD, jak i w kontekście finansowych aspektów sztuki ABQ. Pojawiły się - podobnie jak niestety w realu - Ludzkie koronawirusy - MJCJ4. Znajdziemy także - to akurat pozytywniejszy przykład - hasło Pedagogika progresywna - ta kategoria używana jest, gdy publikacja poświęcona jest edukacji Montessori, Waldorfskiej lub Steinerowskiej. Przeglądając kategorie odkryjemy, że dodano pojęcie Dezinformacji JBCT5, które stosujemy dla publikacji o fakenewsach, polityce postprawdy. Bardzo silną reprezentację mają także tematy związane z ekologią począwszy od Greenwashingu (ekościemy) KJST aż po Upcykling, czyli przetwarzanie wtórne odpadów VSZD.

Nowe wyjaśnienia, doprecyzowujące kategorie

To tylko kilka losowo podanych przykładów z kilkuset nowych kategorii i kwalifikatorów, które znajdziecie w przetłumaczonej przez Elibri nowej wersji Themy. To jednak nie koniec zmian. By łatwiej przeszukiwać drzewko i precyzyjnie rozumieć poszczególne kody, dodano także do wielu kategorii szczegółowe wyjaśnienia doprecyzowujące znaczenie i pomagające dopasować odpowiedni kod Themy do tematu książki. Dzięki temu, gdy opisujemy książkę o zielonym ogrze, bez chwili zastanowienia możemy ją przypisać do kategorii YNXB7. Publikacje dla dzieci i młodzieży – giganci, trolle i inne mityczne humanoidy. Gdy zajrzymy do wyjaśnienia ukrytego pod gwiazdką, odnajdziemy dopowiedzenie: Stosuj dla krasnoludów, ogrów, gnomów, goblinów. Gdy wydajemy publikację poświęconą ciałopozytywności, to dzięki podpowiedzi wiemy, że podlega to pod kategorię MFC - Radzenie sobie z obrazem ciała.

Synonimy i słowa kluczowe

Jedna z najciekawszych nowości w tej wersji Themy jest i pozostanie dla odbiorców niewidoczna. Elibri sprawdziło, które dotychczasowe wyszukiwania w wyszukiwarce Themy nie zakończyły się sukcesem. Wygenerowaliśmy listę takich wpisywanych haseł - czasem powodem był błąd, czasem użycie słowa bliskoznacznego lub złej formy przypadku. Do tego dodaliśmy nasze skojarzenia, które dopisaliśmy jako ukryte synonimy. Dzięki tym wszystkim zabiegom wyszukiwarka pokazuje wyniki nawet wtedy, gdy słowo nie występuje w nazwie kategorii. Nie znajdziemy na przykład słowa coaching, ale gdy wpiszemy to słowo, dostaniemy propozycje przyporządkowania tego tematu do kilku kategorii. Z pewnością jest to funkcjonalność, którą bardzo chcemy rozwijać, by Thema była jak najbardziej intuicyjna.

Co to jest DEI

Jednak największa zmiana pomiędzy poprzednią a obecną wersja Themy ma charakter - nie bójmy się tego powiedzieć - ideologiczny i jest odzwierciedleniem ogólnoświatowego trendu w podejściu do zarządzania - DEI. Skrót DEI oznacza Diversity, Equity, and Inclusion, czyli w polskim tłumaczeniu: Różnorodność, Równość i Włączanie. Wydawnictwa i instytucje kultury coraz częściej stosują podejście DEI, aby zapewnić, że ich zasoby są dostępne i przyjazne dla różnych grup ludzi. Chcą się przyczyniać do budowania otwartego i zróżnicowanego społeczeństwa. Wynika to z przeświadczenia, że rola wydawców ma nie tylko wymiar komercyjny, ponieważ książki są przedmiotami kultury. To, co jest publikowane i w jaki sposób jest promowane, może zmieniać postawy i opinie.

DEI to podejście, które stawia na uwzględnianie perspektyw, doświadczeń i potrzeb różnych grup społecznych, w tym osób o różnym wieku, pochodzeniu etnicznym, kulturowym, religijnym, płciowym, orientacji seksualnej, sprawności fizycznej i intelektualnej itp. W praktyce, oznacza to na przykład upewnienie się, że osoby niepełnosprawne mają dostęp do informacji i usług, że osoby o różnym pochodzeniu etnicznym, kulturowym, religijnym, różnego wieku, różnej płci, orientacji seksualnej są traktowane równo i mają dostęp do zasobów i możliwości.

Takie podejście ma także swój wymiar komercyjny. Na marcowym spotkaniu podczas Targów Książki w Londynie “Inclusion & Accessibility - Are We Nearly There?” paneliści podkreślali, że dzięki polityce włączającej realnie poszerzają krąg odbiorców i zwiększają sprzedaż publikacji.

Thema a DEI

Kody kategorii tematycznych są jedną z najważniejszych metadanych i kluczowym czynnikiem poprawy widzialności książki, a poprawne stosowanie Themy może pomóc w wyróżnieniu książek, które na przykład unikają stereotypizowania lub ułatwiają lekturę osobom z różnego rodzaju niepełnosprawnościami.

Na przykład książka o dostępnym projektowaniu przedmiotów domowych dla osób z niepełnosprawnościami fizycznymi mogłaby być oznaczona kodem AKP Wzornictwo produktu / wzornictwo przemysłowe oraz 5PMB Odnoszące się do osób z niepełnosprawnością ruchową lub fizyczną.

Natomiast praca historyczna na temat czarnych kobiet z klasy robotniczej w USA, może zostać opisana kodem NHTB – Historia społeczna i kulturalna oraz JBSF1 – Gender studies – dziewczęta i kobiety. Możemy także doprecyzoać ją kwalifikatorami 5PB-US-C – Związane z Afroamerykanami / Czarnymi Amerykanami oraz 5PDD – Odnoszące się do grup społeczno-ekonomicznych o niższym statusie.

Według nas niezwykle ważne w kontekście myślenia włączającego i wyrównującego szanse są kody, które dotyczą książek skierowanych do dzieci i młodzieży. Warto przywołać kilka przykładów z Themy, na które chcemy zwrócić uwagę:

YXB Problemy osobiste i zagadnienia społeczne dzieci i młodzieży – LGBTQ+
YXC Problemy osobiste i zagadnienia społeczne dzieci i młodzieży – identyfikacja płciowa
YXK Problemy osobiste i zagadnienia społeczne dzieci i młodzieży – niepełnosprawność i specjalne potrzeby
YXN Problemy osobiste i zagadnienia społeczne dzieci i młodzieży – rasizm i antyrasizm
YXPB Problemy osobiste i zagadnienia społeczne dzieci i młodzieży – uprzedzenia i nietolerancja
YXZM Publikacje dla dzieci i młodzieży dotyczące problemów i tematów społecznych – migracje i uchodźcy\

Podsumowanie

Przetłumaczyliśmy nową wersję Themy z bardzo wielu powodów, ale wymienimy tu kilka najważniejszych: Chcieliśmy, by Polscy wydawcy mieli do czynienia z tą samą wersją kategoryzacji, która funkcjonuje na najbardziej znaczących rynkach światowych.

Jesteśmy przekonani, że aktualna wersja odzwierciedla trendy czytelnicze. Nowa wersja Themy jest bardziej precyzyjna dzięki dodatkowym opisom i wyjaśnieniom, oraz ma lepszą wyszukiwarkę. Ta Thema odpowiada na współczesne potrzeby dzięki kategoriom, które uwzględniają potrzeby różnych grup społecznych.